Gen Li, een doctoraatsstudent aan het VIB-KU Leuven Center for Brain & Disease Research, is geselecteerd als de tweede ontvanger van een Belgische doctoraatsbeurs gericht op onderzoek naar Parkinson.

Het beursprogramma, dat in 2023 werd gelanceerd door de Demoucelle Parkinson Charity samen met het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek – Vlaanderen (FWO), heeft tot doel meer wetenschappers aan het begin van hun carrière aan te moedigen om onderzoek te doen naar de ziekte van Parkinson en zodoende de wetenschappelijke activiteit rond deze snelgroeiende neurodegeneratieve aandoening te vergroten.

—–

Kunt u uzelf even voorstellen?

Hallo! Mijn naam is Gen Li. Ik ben 28 jaar en afkomstig uit Tianjin, een kuststad in het noorden van China, vlak bij Beijing. Ik behaalde mijn bachelor in farmaceutische wetenschappen aan de Harbin Medical University (HMU) en mijn master in Farmacologie aan het Peking Union Medical College (PUMC) en de Tsinghua University (TSU).

Tijdens mijn studies heb ik een sterke basis gelegd in de levenswetenschappen, zowel theoretisch als praktisch. Vanuit mijn fascinatie voor de neurowetenschappen koos ik voor neurofarmacologie, met als doel de moleculaire mechanismen achter neurodegeneratieve ziekten te begrijpen. Die drie jaren intensieve training hebben mijn vaardigheden in moleculaire biologie, celkweek en diermodellen (muizen en ratten) versterkt.

Ik bracht ook een korte onderzoeksperiode door aan de Ludwig-Maximilians-Universiteit van München, waar ik me richtte op het mechanisme van C9orf72-gerelateerde ALS/FTD. Deze ervaring heeft me geleerd snel mijn weg te vinden in nieuwe onderzoeksomgevingen en mijn motivatie om onderzoeker te worden verder aangewakkerd.

Momenteel ben ik doctoraatsstudent in het Laboratorium voor membraantransport aan het VIB-KU Leuven Center for Brain & Disease Research, onder begeleiding van Prof. Wim Annaert.

Buiten het lab ben ik een positief en nieuwsgierig persoon. Ik houd van reizen, fotografie, lopen en schaatsen, activiteiten die me energie geven en mijn hoofd leegmaken.

Kunt u uw doctoraatsonderzoek kort en eenvoudig uitleggen?

Mutaties in het VPS13C-gen (ook bekend als PARK23) worden in verband gebracht met verschillende aandoeningen waarbij zich Lewy-lichaampjes opstapelen, waaronder vroeg beginnende ziekte van Parkinson en Lewy body dementie. Hoewel deze hersenaandoeningen vergelijkbare symptomen hebben, zoals bewegingsproblemen en geheugenverlies, verschillen ze in hun verloop.

Het VPS13C-eiwit werkt als een soort brug tussen verschillende delen van de cel, zoals het endoplasmatisch reticulum (de fabriek waar vetstoffen worden gemaakt) en de lysosomen (de recyclagecentra van de cel). Door vetstoffen (‘lipiden’) tussen deze structuren uit te wisselen, helpt VPS13C de cel gezond te houden. Wanneer dit gen een variatie of mutatie draagt, zoals bij patiënten het geval is, raakt dit systeem ontregeld. Hierdoor kunnen hersencellen onder stress komen te staan, hetgeen uiteindelijk zal leiden tot schade aan de hersencellen. In mijn onderzoek gebruik ik cellen die uit menselijke geïnduceerde stamcellen zijn afgeleid. Daarvan maak ik zenuwcellen (‘neuronen’) en microglia (de immuuncellen van onze hersenen). Ik vergelijk cellen mét en zonder een fout in het VPS13C-gen om te begrijpen hoe zo een fout of mutatie de samenwerking tussen delen van de cel verstoort en de gezondheid van de cel beïnvloedt.

Dit inzicht in de vroege veranderingen in hersencellen, nog vóór patiënten klachten ervaren, kan helpen verklaren waarom deze cellen afsterven en bijdragen aan het ontwikkelen van nieuwe therapieën om de ziekte te vertragen of zelfs te voorkomen.

Hoe draagt uw onderzoek bij aan het begrip van de ziekte van Parkinson?

Door hersencellen te bestuderen die uit menselijke stamcellen zijn gemaakt en waarin het VPS13C-gen is uitgeschakeld of gemuteerd, probeer ik te ontdekken hoe de eerste defecten in cellen ontstaan tijdens de ziekte van Parkinson.

Ik onderzoek hoe VPS13C helpt om de lysosomen (het recyclagesysteem) en de mitochondriën (de energiecentrales) gezond te houden en hoe hun samenwerking wordt verstoord. Als dit systeem faalt, worden afvalstoffen en beschadigde eiwitten — zoals alfa-synucleïne, die zich ophoopt bij Parkinson — niet goed verwijderd. Dit veroorzaakt stress en leidt uiteindelijk tot celdood.

Door deze vroege veranderingen te identificeren, helpt mijn onderzoek om de genetische mutaties te verbinden met de cellulaire processen die tot hersendegeneratie leiden. Op lange termijn kan dit bijdragen aan het ontwikkelen van nieuwe behandelingsstrategieën die de celgezondheid herstellen en de ziekteprogressie vertragen.

Waarom koos u ervoor om de ziekte van Parkinson te onderzoeken?

Mijn voornaam Gen (uitgesproken als “Reagan” in het Chinees) werd gekozen door mijn vader die zich liet inspireren door voormalig president Ronald Reagan. Toen ik later hoorde dat Reagan aan Alzheimer leed, wekte dat mijn interesse in hoe de hersenen werken en waarom ze soms ophouden goed te functioneren.

Enkele jaren later ontmoette ik mensen die met Parkinson leven. Hun ongecontroleerde trillingen en het verlies van geheugen en zelfstandigheid maakten diepe indruk op mij. Ik besefte hoe zwaar neurodegeneratieve ziekten wegen op zowel patiënten als hun families, en hoe groot de nood is aan betere behandelingen.

Door de vergrijzing zal het aantal Parkinsonpatiënten blijven toenemen. Als jonge neurowetenschapper voel ik een sterke verantwoordelijkheid om bij te dragen aan een beter begrip van deze ziekte, in de hoop dat ons onderzoek op termijn kan helpen om Parkinson vroeger op te sporen en beter te behandelen.

Heeft u persoonlijk contact gehad met Parkinsonpatiënten?

Ja. Tijdens mijn bachelorstudies bezocht ik een rusthuis waar ik verschillende ouderen ontmoette, onder wie mensen met Parkinson. Dat was mijn eerste directe ontmoeting met patiënten. Bovendien heb ik een familielid dat aan Parkinson lijdt, wat me een dieper, persoonlijker inzicht in de ziekte geeft.

Het zien van patiënten hun trillende handen en hoe ze langzaam zelfstandigheid verliezen, laat een diepe indruk op mij achter. Het motiveert me elke dag om de biologische oorzaken van deze aandoeningen te onderzoeken en bij te dragen aan het vinden van betere behandelingen.

Wat betekent de FWO–Demoucelle Parkinson Charity doctoraatsbeurs voor u?

Het is een grote eer om deze beurs te ontvangen. Ze is niet alleen een persoonlijke erkenning, maar ook een waardering voor het harde werk van mijn promotor en ons onderzoeksteam, dat het fundament heeft gelegd voor mijn project.

De beurs geeft me de financiële zekerheid om me volledig op mijn onderzoek te concentreren. Dankzij de extra middelen kan ik geavanceerde experimenten uitvoeren, nieuwe technieken leren en internationale conferenties bijwonen om bij te leren en samenwerkingen te starten.

Naast de praktische voordelen is deze beurs een belangrijke bron van motivatie. Ze geeft me het vertrouwen en de onafhankelijkheid om mijn onderzoek naar VPS13C en Lewy-lichaam ziekten met nog meer diepgang voort te zetten.

Wat is uw favoriete citaat of levensmotto?

Mijn favoriete gezegde is een Chinees spreekwoord dat mijn ouders me vaak meegeven:

“但行好事, 莫问前程”, wat betekent:
“Doe je best, en de toekomst zal vanzelf zijn weg vinden.”

Het herinnert me eraan om me te concentreren op wat juist en betekenisvol is, zonder me zorgen te maken over erkenning of resultaten. Zolang ik eerlijk werk en vriendelijkheid toon, zullen de resultaten op het juiste moment volgen — een levensles die ik meeneem door mijn doctoraat en daarbuiten.

 

 

De Demoucelle Parkinson Charity bedankt de Nationale Bank van België hartelijk
 voor haar bijdrage als ‘lead supporter’ van dit initiatief.